1. Vì sao 3 năm đầu đời là “bước đệm” cho chiều cao sau này?
Trong giai đoạn 0 – 3 tuổi, tốc độ tăng trưởng của trẻ diễn ra mạnh mẽ nhất. Nếu trong thời gian này, trẻ chỉ tăng chiều cao khoảng 3 – 5 cm mỗi năm thì đến khi trưởng thành, chiều cao có thể giảm đi từ 10 – 15 cm so với tiềm năng tối đa.
Các nghiên cứu cho thấy có hai thời điểm vàng giúp trẻ phát triển chiều cao nhanh và hiệu quả nhất:
-
1.000 ngày đầu đời (từ khi sinh đến khoảng 2 – 3 tuổi)
-
Giai đoạn dậy thì
Trong đó, 3 năm đầu đời chiếm tới 50% chiều cao khi trưởng thành. Ví dụ, nếu một bé 2 tuổi cao 80 cm, khi trưởng thành có thể chỉ đạt khoảng 1m60. Nhưng nếu bé cao 90 cm ở cùng độ tuổi, chiều cao khi trưởng thành có thể đạt tới 1m80.
Tốc độ tăng chiều cao trong 2 – 3 năm đầu đời gần như được “nhân đôi” ở giai đoạn trưởng thành. Vì vậy, nếu cha mẹ lơ là, bỏ qua thời kỳ này, việc cải thiện chiều cao sau đó sẽ rất khó khăn, dù ở giai đoạn dậy thì có chăm sóc tốt đến đâu.
2. Nhiều cha mẹ đang “chú trọng sai hướng”
Không ít phụ huynh thường chỉ quan tâm đến cân nặng mà quên mất tầm quan trọng của chiều cao. Họ vui mừng khi con “mũm mĩm”, ăn uống tốt mà không nhận ra rằng chiều cao mới là yếu tố phản ánh sự phát triển thể chất toàn diện.
Rất nhiều trẻ thiếu hụt dinh dưỡng quan trọng cho xương nhưng cha mẹ không nhận ra vì không theo dõi chiều cao định kỳ. Trong khi đó, việc chậm tăng chiều cao, ngủ ít hoặc hay ốm vặt đều là những dấu hiệu cảnh báo cơ thể trẻ đang thiếu hụt dinh dưỡng hoặc hormone tăng trưởng.
Đo chiều cao mỗi 3 tháng, ghi lại sự thay đổi và so sánh với chuẩn tăng trưởng WHO là cách đơn giản giúp cha mẹ sớm phát hiện dấu hiệu chậm phát triển, để có hướng can thiệp kịp thời.
3. 4 yếu tố giúp trẻ phát triển chiều cao tối đa trong giai đoạn đầu đời
1. Dinh dưỡng đầy đủ và cân đối
Canxi và vitamin D là hai dưỡng chất “chìa khóa” cho sự phát triển xương. Tuy nhiên, chỉ bổ sung riêng lẻ là chưa đủ. Trẻ cần được ăn uống đa dạng với đầy đủ nhóm chất: đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất. Sữa, trứng, cá hồi, tôm, rau xanh và trái cây tươi nên xuất hiện thường xuyên trong bữa ăn hàng ngày.
2. Giấc ngủ chất lượng
Hormone tăng trưởng (GH) – yếu tố quyết định tốc độ phát triển chiều cao – được tiết ra nhiều nhất vào ban đêm, đặc biệt khi trẻ ngủ sâu. Cho trẻ đi ngủ sớm, trước 21h30, và đảm bảo ngủ đủ giấc giúp cơ thể sản sinh GH tối đa. Một giấc ngủ ngon cũng giúp cơ thể hấp thu canxi và vitamin D hiệu quả hơn.
3. Hạn chế ốm vặt, tăng cường sức đề kháng
Trẻ thường xuyên ốm sẽ khiến hormone tăng trưởng bị ức chế, quá trình tăng chiều cao chậm lại. Cha mẹ nên tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng chế độ ăn lành mạnh, tiêm chủng đầy đủ và cho trẻ vui chơi ngoài trời để hấp thụ vitamin D tự nhiên.
4. Vận động thể chất mỗi ngày
Ngay từ khi sơ sinh, cha mẹ có thể tập cho bé những động tác nhẹ như “đạp xe đạp”. Khi lớn hơn, khuyến khích trẻ bò, tập đi, chạy nhảy, bơi lội hoặc chơi bóng. Hoạt động thể chất không chỉ giúp xương chắc khỏe mà còn kích thích tuyến yên tiết hormone tăng trưởng nhiều hơn. Hạn chế việc để trẻ ngồi lâu với điện thoại hoặc màn hình vì lối sống ít vận động sẽ cản trở quá trình phát triển chiều cao.
4. Đầu tư sớm – thu “quả ngọt” dài lâu
Nhiều người thường nghĩ rằng chỉ cần chờ đến tuổi dậy thì mới cần chú trọng chiều cao, nhưng thực tế, giai đoạn 0 – 3 tuổi mới là nền móng quan trọng nhất. Chỉ cần trong thời gian này trẻ cao thêm 3 – 5 cm, thì khi trưởng thành, chiều cao có thể tăng thêm tới 15 cm.
Đây chính là “cơ hội vàng” mà cha mẹ không nên bỏ lỡ. Bằng việc kết hợp dinh dưỡng khoa học, giấc ngủ chất lượng, tăng cường đề kháng và vận động hợp lý, bạn đang giúp con tạo nền tảng vững chắc để phát triển chiều cao tối đa.
Hãy nhớ, đầu tư cho những năm tháng đầu đời không chỉ là giúp con cao lớn hơn, mà còn là đặt nền tảng cho một cơ thể khỏe mạnh, dẻo dai và tràn đầy năng lượng trong suốt hành trình trưởng thành.