Khi nào trẻ được coi là “trằn trọc” trong giấc ngủ?
Nếu trẻ chỉ xoay người, cựa nhẹ hoặc phát ra vài tiếng kêu trong lúc ngủ nhưng sau đó vẫn ngủ ngon, thì đó là hiện tượng hoàn toàn bình thường. Giấc ngủ của trẻ, đặc biệt là trong những năm đầu đời, thường bao gồm nhiều chu kỳ ngủ nông và sâu. Ở giai đoạn ngủ nông, bé có thể hơi cử động, mím môi, hoặc thậm chí kêu nho nhỏ – đó chỉ là một phần của quá trình phát triển hệ thần kinh.
Tuy nhiên, khi trẻ thường xuyên lăn lộn, quấy khóc, tỉnh giấc giữa đêm và khó ngủ lại thì mới được coi là trằn trọc thật sự. Điểm khác biệt quan trọng không nằm ở việc trẻ có cựa quậy hay kêu trong khi ngủ, mà ở chỗ bé bị đánh thức, khó dỗ lại và quấy khóc nhiều lần. Nếu tình trạng này diễn ra thường xuyên, cha mẹ cần tìm hiểu nguyên nhân để có hướng điều chỉnh phù hợp.
Nguyên nhân khiến trẻ trằn trọc, giật mình ban đêm
Trẻ không bao giờ muốn mình mất ngủ – cũng như người lớn, các bé đều mong được ngủ trọn giấc. Vì thế, việc bé bị tỉnh giấc hoặc quấy khóc thường bắt nguồn từ cảm giác khó chịu trong cơ thể. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:
1. Trẻ bị nóng
Trẻ nhỏ có khả năng điều hòa thân nhiệt kém hơn người lớn nên dễ bị nóng, đặc biệt khi được mặc quá nhiều quần áo hoặc đắp chăn dày. Cha mẹ thường sợ con lạnh, nhưng thực tế, việc mặc quá kín có thể khiến trẻ đổ mồ hôi, dính lưng và khó chịu. Nếu sờ gáy bé thấy ướt, đó có thể là nguyên nhân khiến con trằn trọc.
2. Trẻ bị ngứa hoặc khô da
Nóng quá cũng dễ dẫn đến ngứa ngáy, khô da. Khi mồ hôi bay hơi, bé có thể thấy lạnh ở tay chân nhưng nguyên nhân gốc vẫn là nóng. Do đó, cha mẹ nên kiểm soát tốt nhiệt độ và độ ẩm trong phòng ngủ:
Nhiệt độ lý tưởng: 22 – 26°C (mùa đông có thể khoảng 22°C, mùa hè khoảng 26°C).
Độ ẩm: 60 – 70% để tránh khô da và ngứa ngáy.
Một không gian ngủ thông thoáng, dễ chịu sẽ giúp bé ngủ ngon hơn, giảm tình trạng giật mình và quấy khóc.
3. Quần áo không thoải mái
Trang phục quá chật, đường may cứng hoặc chất liệu vải bí cũng có thể khiến trẻ khó chịu. Khi ngủ, cơ thể bé cần được thả lỏng nên quần áo mềm, rộng và thấm hút tốt là lựa chọn lý tưởng.
4. Trẻ bị đói
Đói là nguyên nhân phổ biến khiến trẻ tỉnh giấc giữa đêm. Tuy nhiên, cha mẹ cần phân biệt rõ giữa đói thật và giai đoạn chuyển giấc. Nhiều bé chỉ chuyển giấc tạm thời (ngủ nông hơn, cựa nhẹ) nhưng lại bị đánh thức để cho ăn, từ đó làm rối loạn nhịp sinh học và hình thành thói quen thức đêm.
5. Trẻ bị bệnh hoặc khó chịu trong người
Nếu con thường xuyên trằn trọc, quấy khóc, kèm theo dấu hiệu mệt mỏi, sốt, ho, hoặc đau bụng, rất có thể bé đang gặp vấn đề sức khỏe. Khi đó, cha mẹ nên kiểm tra thân nhiệt, quan sát biểu hiện và đưa trẻ đi khám nếu cần.
Cha mẹ cần làm gì khi trẻ hay giật mình, khó ngủ ban đêm?
Trước hết, cha mẹ cần giữ tâm lý bình tĩnh và quan sát thật kỹ. Việc bé cựa quậy hay xoay mình nhẹ khi ngủ không phải là vấn đề đáng lo. Tuy nhiên, nếu bé tỉnh giấc, quấy khóc thường xuyên, khó ngủ lại thì nên kiểm tra dần từng yếu tố:
Phòng ngủ có quá nóng, quá lạnh hay quá khô không?
Trang phục của bé có thoải mái, thấm hút mồ hôi không?
Bé có bú hoặc ăn đủ trước khi ngủ không?
Có dấu hiệu bệnh lý như sốt, sổ mũi, ho hay đau bụng không?
Đôi khi chỉ cần điều chỉnh nhỏ – ví dụ giảm bớt lớp áo, hạ nhiệt độ phòng, hoặc cho bé uống thêm chút nước – cũng giúp giấc ngủ của trẻ sâu hơn.
Ngoài ra, xây dựng thói quen ngủ đều đặn là điều rất quan trọng. Mẹ nên cho con đi ngủ và thức dậy vào khung giờ cố định, tránh cho bé chơi các thiết bị điện tử hoặc vận động quá mạnh trước khi ngủ. Một giấc ngủ chất lượng không chỉ giúp bé phát triển thể chất mà còn tăng khả năng tập trung và học hỏi vào ban ngày.
Khi nào nên đưa trẻ đi khám bác sĩ?
Nếu tình trạng khó ngủ, trằn trọc kéo dài trên một tuần và đi kèm các dấu hiệu như sốt, biếng ăn, sụt cân hoặc quấy khóc không rõ nguyên nhân, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ nhi để được kiểm tra. Đặc biệt, nếu trẻ đang dùng thuốc, mọc răng, hoặc thay đổi môi trường sống, bác sĩ có thể giúp xác định nguyên nhân cụ thể và hướng dẫn cách chăm sóc phù hợp.
Trẻ trằn trọc ban đêm không phải lúc nào cũng bất thường, nhưng cũng không nên xem nhẹ. Giấc ngủ ngon là nền tảng cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của con. Vì vậy, khi con hay giật mình, quấy khóc hoặc khó ngủ, hãy để ý đến các yếu tố xung quanh – từ nhiệt độ, độ ẩm, trang phục, dinh dưỡng đến sức khỏe tổng thể – để giúp bé ngủ ngon và an toàn hơn mỗi đêm.